ساز تنبور یکی از قدیمیترین سازهای ایران است که جنبه‌ی عرفانی و مقامی دارد .
بزرگتر از سه‌تار و در قدیم به دوتار معروف بوده و در مناطق لک نشین به آن تمیره می‌گویند.
این ساز از 13 الی 14 پرده تشکیل و 2 الی 3 سیم دارد.
جنس کاسه و صفحه‌ی آن از چوب توت و دسته‌اش از چوب گردو میباشد.
تنبور در مناطق یارسان‌نشین دارای تقدسی خاص است چنانچه نوازندگان قبل از شروع و در خاتمه دستانش را می‌بوسند.
اوج شکوه و عظمت ساز تنبور در قرن پنجم هجری یعنی حضور در سپاه معروف و متشکل از نهصده شاه‌خوشین بوده
و از آن زمان تاکنون در جای‌جای ایران، تنبور را ساز شاه‌خوشینی نیز نامیده‌اند.
از یافته‌های باستان‌شناسان می‌توان ادعا کرد که این ساز قدمتی 6000 ساله دارد
شاید نتوان دقیقآ زمان اختراع این ساز را معین نمود، اما می‌توان گفت ساخت تنبور از قرن‌ها پیش از ظهور اسلام رواج داشته است
آموزشگاه موسیقی
تنبور کهن‌ترین ساز زهی زخمه‌ای است،
به این معنا که اولین سازی میباشد که دسته‌ای بلند به همراه کاسه و وتر داشته است.
در کتب و رسالات زیادی در این مورد سخن گفته‌اند.
قدیمیترین نشانه های موجود از این ساز در مشرق زمین نقشهایی است که از تپه های بنی یونس و کیوان واقع در شهر موصل به دست آمده است .
از این نقشها معلوم میشود که شکل این ساز به تار امروزی شباهت بسیاری داشته است
و دسته بسیار بلند و نازک آن با کاسه ظریف و مجوفش بسیار متناسب بوده است.
مجسمه های بدست آمده از شوش که متعلق به 1500 سال قبل از میلاد مسیح میباشد
و همچنین مجسمه های بدست امده از ” هفت تپه ” بیانگر قدمت این ساز میباشد .
ساز تنبور باستانی مشخصاتی به این ترتیب داشته است :
1_سازی رشته ای
2_نواختن با ناخن یا سه انگشت دست راست
3_در آغاز یک تار یا یک رشته داشته است
4_ تنبور دو نوع بوده یک نوع که پرده یا دستان میبستند و دیگری بدون پرده بوده است
5_ شکل ظاهری آن مانند دو تار ( چگور ) بوده است .
6_بی تردید دارای گوشی و خرک بوده است .
